Công chức Hải quan Vũng Áng (Hải quan Hà Tĩnh) hướng dẫn DN làm thủ tục hải quan. Ảnh: H.Nụ

Nhiều quy định mới

Theo đại diện Cục Thuế XNK (Tổng cục Hải quan), Nghị định 18 ra đời nhằm xử lý các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện Nghị định 134, đồng thời, khắc phục những bất cập của các quy định về chính sách ưu đãi thuế XK, thuế NK. Theo đó, Nghị định 18 đã sửa đổi 17 điều đã có tại Nghị định 134 và bổ sung 4 điều mới (gồm Điều 28a, Điều 29a, Điều 31a và Điều 37a).

Nghị định 18 đã bổ sung quy định về điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan và áp dụng chính sách thuế đối với DN chế xuất là khu phi thuế quan; bổ sung quy định miễn thuế đối với hàng hóa XNK theo điều ước quốc tế; bổ sung quy định về thông báo, kiểm tra việc sử dụng hàng hóa miễn thuế NK và bổ sung quy định không thu thuế XNK đối với các trường hợp cụ thể.

Đối với quy định áp dụng thuế suất đối với hàng hóa XNK quy định tại Nghị định 134 được sửa đổi tại Nghị định 18, đại diện Cục Thuế XNK cho rằng, Nghị định 18 đã bổ sung quy định việc áp dụng thuế suất đối với hàng hóa XNK tại chỗ cho từng trường hợp để cơ quan Hải quan cũng như DN có thể đối chiếu thực hiện. Trước đây tại Điều 3 Nghị định 134 chưa có quy định này, do đó, để xử lý các vướng mắc phát sinh thời gian qua, Tổng cục Hải quan đã báo cáo Bộ Tài chính và có công văn hướng dẫn các đơn vị, DN áp dụng thuế suất MFN đối với hàng hóa NK tại chỗ.

Theo đó, Nghị định 18 bổ sung quy định hàng hóa NK tại chỗ áp dụng thuế suất thuế NK ưu đãi MFN theo quy định tại Nghị định 125/2017/NĐ-CP và Nghị định 57/2020/NĐ-CP, Nghị định 122/2016/NĐ-CP (áp dụng như đối với hàng hóa XK ra nước ngoài); bổ sung quy định hàng hóa NK từ khu phi thuế quan vào thị trường trong nước nếu không đủ các điều kiện áp dụng thuế suất ưu đãi đặc biệt FTA, thuế suất ưu đãi MFN thì áp dụng thuế NK thông thường (tương tự như đối với hàng hóa NK từ nước ngoài). Đặc biệt, hàng hóa NK tại chỗ thuộc Danh mục áp dụng hạn ngạch thuế quan thì phải áp dụng hạn ngạch thuế quan theo quy định tại Nghị định 125/2017/NĐ-CP và Nghị định 57/2020/NĐ-CP.

Đối với quy định liên quan đến điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan và áp dụng chính sách thuế đối với DN chế xuất là khu phi thuế quan, Nghị định 18 cũng đã quy định rõ các điều kiện như phải có hàng rào cứng ngăn cách; hệ thống camera giám sát; phần mềm quản lý hàng hóa… Ngoài ra, Nghị định 18 cũng quy định chi tiết các thủ tục kiểm tra, xác nhận khả năng đáp ứng điều kiện kiểm tra giám sát hải quan đối với từng trường hợp cụ thể.

Nghị định 18 cũng đã bổ sung Ðiều 29a miễn thuế đối với hàng hóa XNK theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Cơ sở để xác định hàng hóa được miễn thuế gồm: Chủng loại, định lượng hàng hóa được quy định tại điều ước quốc tế; văn bản xác nhận của cơ quan đề xuất ký kết hoặc gia nhập điều ước quốc tế, cơ quan quản lý chuyên ngành trong trường hợp điều ước quốc tế không quy định chủng loại, định lượng miễn thuế.

Trường hợp điều ước quốc tế không quy định chủng loại, định lượng hàng hóa miễn thuế, tổ chức, cá nhân có công văn đề nghị cơ quan đề xuất ký kết hoặc gia nhập điều ước quốc tế, cơ quan quản lý chuyên ngành xác nhận chủng loại, định lượng hàng hóa miễn thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu. Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được công văn đề nghị, các cơ quan nêu trên có văn bản xác nhận gửi tổ chức, cá nhân hoặc có văn bản từ chối trong trường hợp hàng hóa đề nghị miễn thuế không phù hợp với điều ước quốc tế.

Theo đại diện Cục Thuế XNK, ở Điều 31a Nghị định 18 liên quan đến thông báo, kiểm tra việc sử dụng hàng hóa miễn thuế NK cũng được quy định khá chặt chẽ từ đối tượng, thời điểm và thời hạn thông báo cho đến các trường hợp cụ thể phải thông báo ứng với từng mốc thời gian.

Riêng đối với Điều 37a quy định không thu thuế XNK đối với hàng hóa thuộc đối tượng hoàn thuế nhưng chưa nộp thuế theo quy định tại Điều 33, 34, 35, 36, 37; không thu thuế đối với hàng hóa không phải nộp thuế XNK quy định tại Điều 33, 34. Trong đó, tại Điều 37a quy định rõ hồ sơ, thời điểm nộp hồ sơ; thủ tục nộp, tiếp nhận, xử lý hồ sơ.

Chính sách ưu đãi sát với thực tiễn

Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Lưu Mạnh Tưởng, Nghị định 18 được ban hành đảm bảo đúng quy định của Luật Thuế XK, thuế NK và các văn bản quy phạm pháp luật về đầu tư, quản lý ngoại thương và hải quan đã được sửa đổi, bổ sung. Nghị định 18 ra đời cũng khắc phục những bất cập của các quy định về chính sách ưu đãi thuế XNK xảy ra trong quá trình thực hiện nghiệp vụ của cơ quan Hải quan và các cơ quan quản lý chuyên ngành.

Nội dung của Nghị định 18 quy định cụ thể, minh bạch và góp phần cải cách thủ tuc hành chính theo hướng tăng cường áp dụng công nghệ thông tin, đảm bảo phát huy được hiệu quả của chính sách tạo thuận lợi cho hoạt động XNK theo tinh thần của Chính phủ về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN, thuận lợi hơn cho công tác quản lý thu thuế của cơ quan Hải quan.

Ngoài ra, Nghị định 18 giúp hoàn thiện cơ sở pháp lý để triển khai thực hiện hiệu quả Luật Thuế XK, thuế NK; quy định chính sách thuế bao quát được sự phát triển đa dạng trên thực tế của các loại hình và hoạt động kinh doanh XNK nhằm tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho DN.

Đặc biệt, Nghị định 18 cũng đáp ứng mục tiêu tiếp tục cải cách thủ tục hành chính tạo thuận lợi cho hoạt động XNK; nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia; góp phần thu hút đầu tư nước ngoài, thúc đẩy sản xuất XK với giá trị gia tăng cao, góp phần tăng trưởng kinh tế; đáp ứng tốt hơn yêu cầu của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.