Trong báo cáo ngành dệt may quý IV/2022 của Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) có đề cập, mặc dù những tháng trước đây kim ngạch xuất khẩu của ngành dệt may vẫn ổn định, tuy nhiên tính đến nửa đầu tháng 9/2022, xuất khẩu hàng may mặc chỉ đạt 1,2 tỷ USD, giảm 48% so với nửa đầu tháng 8 năm nay.

Chuyên gia VDSC cho rằng, đây là dấu hiệu cho việc các đơn đặt hàng đã giảm đi đáng kể và quý IV năm nay có lẽ không còn là mùa cao điểm của các doanh nghiệp dệt may dưới tác động tiêu cực của vĩ mô.

"Ngoài việc nhu cầu giảm có thể tiếp diễn sang 2023 thì nỗi lo về hàng tồn kho cao từ phía khách hàng cũng đè nặng lên các doanh nghiệp dệt may trong cuối năm nay," báo cáo viết.

Triển vọng đơn đặt hàng sắp tới bị "lu mờ"

Theo VDSC, đơn đặt hàng may mặc đã chậm lại trong quý III/2022 do tác động tiêu cực do lạm phát cao các thị trường tiêu thụ dệt may lớn như Mỹ và EU, cùng với đó là lượng hàng tồn kho cao phía khách hàng đã ảnh hưởng đến kim ngạch xuất khẩu mặt hàng dệt may.

Một nguyên nhân khác đến việc năm nay, FIFA World Cup 2022 tại Quatar được cho là sẽ không tạo nên khởi sắc nào cho các doanh nghiệp sản xuất đồ thể thao hay giày dép trong khoảng thời gian vừa qua.

Chuyên gia VDSC cho rằng, do đây là kỳ World Cup đầu tiên không được tổ chức trong kỳ nghỉ hè bình thường và dự kiến diễn ra trong thời gian ngắn. Trong khi nhu cầu chậm lại, hàng tồn kho bán lẻ vẫn tăng.

Vì vậy, nhu cầu giảm và chu kỳ tồn kho kéo dài sẽ làm lu mờ triển vọng đơn đặt hàng may mặc trong năm 2023, hoặc sẽ có ảnh hưởng từ quý IV/2022.

Tỷ giá USD/VND leo thang tác động đến các doanh nghiệp dệt may trong nước

Dù tỷ giá USD/VND đang trong xu hướng tăng, nhưng tỷ lệ mất giá của đồng VND so với đồng USD vẫn đang thấp trong xu hướng mất giá chung.

Theo chuyên gia VDSC, tác động đầu tiên là giảm khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp dệt may Việt Nam trên thị trường xuất khẩu so với các nước khác như Bangladesh, Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia,...

Thứ hai, mặc dù nhiều doanh nghiệp dệt may có doanh thu bằng USD, tuy nhiên họ cũng phải chịu chi phí mua nguyên vật liệu đầu vào cũng bằng USD, chi phí logistic, và chi phí lãi vay (đặc biệt là vay ngắn hạn bằng đồng USD trong thời kỳ lãi suất tăng cao và nhiều biến động).

Do vậy, khi doanh thu bằng đồng USD không đủ để bù đắp phần chi phí, các doanh nghiệp dệt may sẽ chịu tác động tiêu cực khi tỷ giá USD/VND leo thang.

Bên cạnh ảnh hưởng tỷ giá USD/VND, một số doanh nghiệp dệt may có thị trường tiêu thụ tại châu Âu cũng bị ảnh hưởng khi sức mua của khách hàng châu Âu suy yếu với một phần nguyên nhân là do đồng EUR đã suy giảm đáng kể.

Trước đó, nhận định về triển vọng ngành dệt may trong thời gian tới, bà Hoàng Việt Phương, Giám đốc Trung tâm phân tích và tư vấn đầu tư, CTCP Chứng khoán SSI cũng cho rằng, ngành dệt may đạt kết quả khả quan cả về tốc độ tăng trưởng và số liệu tuyệt đối.

Tuy nhiên, hiện nhiều yếu tố cho thấy, ngành dệt may sẽ gặp khó khăn khi triển vọng đơn hàng cho quý IV/2022 và 6 tháng đầu năm 2023 không mấy khả quan do những lo ngại lạm phát tăng và lượng hàng tồn kho ở mức cao của khách hàng.

Theo thông tin các đơn vị chức năng cập nhật được gần đây từ các nhà sản xuất hàng may mặc trong nước, số lượng đơn đặt hàng trong quý IV/2022 sẽ thấp hơn 25-50% so với quý II/2022, tương đương với mức giảm doanh thu 15-20% so với cùng kỳ do lượng hàng tồn kho tại các thị trường nhập khẩu hiện ở mức cao.

Các đơn đặt hàng sẽ giảm mạnh hơn đối với những doanh nghiệp có thị trường xuất khẩu chính là Hoa Kỳ và EU. Xuất khẩu sang Nhật Bản và Hàn Quốc cũng có xu hướng giảm, nhưng ở mức độ thấp hơn. Nhiều công ty đã bắt đầu nhận đơn đặt hàng cho quý I/2023, tuy nhiên lượng đơn hàng nhận được vẫn còn rất xa so với công suất hoạt động của doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp dệt may sẽ chịu tác động tiêu cực khi tỷ giá USD/VND leo thang (Ảnh minh hoạ)

Theo bà Phương, hầu hết khách hàng đang đàm phán để giảm đơn đặt hàng nhưng ngay cả những đơn hàng CMT (đơn đặt hàng sản xuất may gia công của các công ty thời trang lớn nước ngoài cho các xưởng may mặc quần áo tại Việt Nam) hiện cũng đang bị ép giá.

Đại diện SSI cũng nhận định, doanh nghiệp ngành dệt may còn chịu tác động từ biến động tỷ giá USD/VND. Mặc dù hầu hết các công ty dệt may đều ghi nhận doanh thu bằng USD, nhưng nhiều chi phí liên quan đến nguyên vật liệu, logistics và lãi vay… của họ cũng được tính bằng USD. Do đó, trong quý II/2022, nhiều công ty đã ghi nhận khoản lỗ do biến động tỷ giá.

Bà Việt Phương dự báo, doanh nghiệp sẽ tiếp tục bị ảnh hưởng số lượng các đơn đặt hàng bởi những lo ngại về lạm phát và suy thoái kinh tế toàn cầu cho đến nửa đầu năm 2023. Các đơn đặt hàng sẽ cải thiện vào cuối quý II hoặc quý III/2023 nếu lạm phát giảm bớt.

Mặc dù giá nguyên liệu đầu vào tốt hơn sẽ tác động tích cực đến tỷ suất lợi nhuận gộp của doanh nghiệp, nhưng giá bán bình quân đang chịu áp lực giảm từ các nhà bán lẻ.

Do 6 tháng đầu năm 2022 là giai đoạn ghi nhận kết quả kinh doanh tương đối cao ở hầu hết các nhà sản xuất hàng dệt may trong nước. Vì vậy, dự báo nhiều doanh nghiệp ngành dệt may sẽ ghi nhận doanh thu giảm và lỗ ròng trong 6 tháng đầu năm 2023, Giám đốc SSI nhận xét.